NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ KHẨU TRANG Y TẾ

Một chiếc khẩu trang có thể là một loại vật tư y tế dùng một lần (khẩu trang loại phẫu thuật trực tiếp) hoặc vật tư bảo vệ cá nhân (khẩu trang phòng độc trực tiếp), được đeo bởi người chăm sóc hoặc bệnh nhân truyền nhiễm. Tùy thuộc vào loại khẩu trang, nó bảo vệ chống lại sự lây truyền của các tác nhân lây nhiễm bằng các tuyến đường nhỏ giọt hay trên không. Tùy thuộc vào tiêu chuẩn mà nó đáp ứng và lớp bảo vệ của nó, nó có thể ngăn ngừa sự lây nhiễm của các loại vi-rút như coronavirus, SARS và H1N1.
Làm thế nào để chọn khẩu trang phẫu thuật hoặc khẩu trang phòng độc?
Một số tiêu chí cần được tính đến khi chọn khẩu trang như: ứng dụng, loại khẩu trang, mức độ bảo vệ cần thiết, v.v.
– Ứng dụng: tùy thuộc vào ngành nghề, lĩnh vực ứng dụng và sự có mặt hay không của các bệnh truyền nhiễm, bệnh nhân và người chăm sóc sử dụng một loại khẩu trang nhất định với một mức độ bảo vệ nhất định.- Loại khẩu trang: hai loại khẩu trang chính là khẩu trang phẫu thuật và khẩu trang phòng độc. Chúng có chức năng, tiêu chuẩn và mục tiêu khác nhau. Nhưng điều lưu ý nhất là khẩu trang phẫu thuật chỉ bảo vệ chống lại các tác nhân lây nhiễm có thể truyền qua các giọt nhỏ giọt, trong khi khẩu trang bảo vệ hoặc còn gọi là khẩu trang phòng độc cũng bảo vệ chống lại việc hít phải các tác nhân truyền nhiễm có thể lây truyền qua các tuyến đường trong không khí.- Mức độ bảo vệ cần thiết: mỗi loại khẩu trang này phải tuân theo các tiêu chuẩn và quy định khác nhau ở các quốc gia khác nhau. Trong các tiêu chuẩn này, có các loại thiết bị khác nhau để xác định mức độ bảo vệ. – Dùng một lần hoặc tái sử dụng: khẩu trang phẫu thuật chỉ có sẵn dưới dạng dùng một lần. Khẩu trang phòng độc có thể dung nhiều lần. Trong trường hợp khẩu trang phòng độc, có thể thay thế bộ lọc một khi cần thiết.- Tuổi thọ hiệu quả: thời gian sử dụng khẩu trang hiệu quả thay đổi tùy theo việc sử dụng. Nó có thể là từ ba đến tám giờ. Một khẩu trang rẻ hơn sẽ có thời gian sử dụng ngắn hơn. Điều này được chỉ định một cách có hệ thống bởi các nhà sản xuất.- Thoải mái và tiện lợi khi sử dụng: có nhiều kích cỡ khẩu trang khác nhau, thích ứng với khuôn mặt của người đeo nó. Khẩu trang bảo vệ hoặc khẩu trang phòng độc cũng có thể được trang bị van thở ra để cải thiện sự thoải mái của người dùng. Một số khẩu trang cũng có thể được thiết kế để che mắt nếu cần bảo vệ mắt. Chúng được gọi là khẩu trang phòng độc đầy đủ.
Khi nào nên chọn khẩu trang phẫu thuật?Một khẩu trang y tế hoặc còn được gọi là khẩu trang phẫu thuật là một thiết bị y tế dùng một lần. Nó bảo vệ chống lại các tác nhân truyền nhiễm được truyền bởi các giọt nước. Tuy nhiên, nó không bảo vệ chống lại các tác nhân lây nhiễm trên không. Do đó, nó sẽ không bảo vệ được người đeo khỏi bị nhiễm virus.
Một khẩu trang phẫu thuật làm hai việc:- Ngăn chặn các giọt nước bọt hoặc dịch tiết ra từ đường hô hấp trên khi người đeo thở ra. Nếu người chăm sóc đeo, mặt nạ phẫu thuật bảo vệ bệnh nhân và môi trường xung quanh (ví dụ như: không khí, bề mặt, thiết bị, vị trí phẫu thuật). Nếu được đeo bởi một bệnh nhân truyền nhiễm, nó sẽ ngăn ngừa bệnh nhân làm nhiễm bẩn ra môi trường xung quanh.- Bảo vệ người đeo khỏi bị lây nhiễm bởi những giọt nước nhỏ giọt hay khỏi nguy cơ văng chất lỏng sinh học (khẩu trang phẫu thuật này phải có lớp chống thấm nước).Khẩu trang phẫu thuật có thể được sử dụng trong các lĩnh vực khác nhau:• Phẫu thuật• Nha khoa• Công việc liên quan đến y tế• Trong trường hợp cách ly
Khi nào chọn khẩu trang phòng độc?Khẩu trang phòng độc là một loại thiết bị bảo vệ cá nhân. Loai khẩu trang này có tác dụng  ngăn người đeo hít phải khí dung (bụi, khói, sương mù) cũng như hơi hoặc khí (chất khử trùng, khí gây mê) gây nguy hiểm cho sức khỏe. Nó cũng bảo vệ người đeo khỏi các tác nhân lây nhiễm trong không khí, cụ thể như chống lại sự lây nhiễm của một loại vi-rút như coronavirus, SARS, H1N1, v.v.
Khẩu trang phòng độc được chia thành hai loại: cách điện (không đề cập chi tiết ở đây do đang chủ trọng vào việc khẩu trang dung trong y tế) và lọc.
Khẩu trang phòng đọc lọc bao gồm khẩu trang và thiết bị lọc. Đôi khi phần tử bộ lọc được tích hợp vào khẩu trang luôn cho gọn và tiện. Tùy thuộc vào loại bộ lọc, các loại khẩu trang sẽ chỉ có hiệu quả ngăn cản đối với các hạt, các loại khí và hơi độc.Khẩu trang phòng đôc lọc đôi khi cũng có thể được trang bị van thở ra để cải thiện sự thoải mái của người dùng. Van ngăn chặn sự ngưng tụ bên trong mặt nạ, phun sương trên kính và giúp người dùng dễ dàng hít vào và thở ra.Lưu ý rằng khẩu trang phòng độc cũng có tác dụng bảo vệ những người đeo chúng khỏi hít phải những giọt nhỏ của các tác nhân truyền nhiễm.
CÁC TIÊU CHUẨN CỦA KHẨU TRANG Y TẾCả hai loại khẩu trang này phải tuân theo các tiêu chuẩn và quy định khác nhau tùy thuộc vào quy chuẩn của mỗi quốc gia đó.
– KHẨU TRANG PHẪU THUẬT: những khẩu trang này được thử nghiệm theo hướng thở ra (từ trong ra ngoài). Các thử nghiệm này đều có tính đến hiệu quả của việc lọc vi khuẩn và chúng phải đáp ứng các tiêu chuẩn khu vực sau:
Tiêu chuẩn Châu Âu EN 14683. Theo tiêu chuẩn này, có ba loại hiệu quả:• Loại 1 hoặc BFE1 với hiệu suất lọc vi khuẩn trên 95%.• Loại 2 hoặc BFE2 với hiệu suất lọc vi khuẩn trên 98%.• Loại R: tiêu chuẩn Châu Âu cũng bổ sung một thử nghiệm về khả năng chống chiếu đối với loại 1R và 2R, 2R là loại chịu đựng tốt nhất.
Tiêu chuẩn ASTM của Mỹ, có ba cấp độ bảo vệ:• Level 1: cho nguy cơ tiếp xúc với chất lỏng thấp.• Level 2: cho nguy cơ tiếp xúc với chất lỏng vừa phải.• Level 3: cho nguy cơ tiếp xúc với chất lỏng cao.
– KHẨU TRANG PHÒNG ĐỘC: những khẩu trang này được thử nghiệm theo hướng từ ngoài vào trong. Các thử nghiệm có tính đến hiệu quả của bộ lọc và rò rỉ vào mặt. Loại này phải đáp ứng các tiêu chuẩn khu vực sau:
Tiêu chuẩn Châu Âu EN 149: 2001. Theo tiêu chuẩn này, có ba loại khẩu trang phòng độc dùng một lần:• FFP1: mức lọc ít nhất trong ba khẩu trang với mức lọc khí ít nhất 80% và rò rỉ vào bên trong tối đa 22%; nó chủ yếu được sử dụng như một khẩu trang bụi (cải tạo nhà cửa và các loại công việc khác nhau).• FFP2: tỷ lệ lọc tối thiểu 94% và rò rỉ tối đa 8% vào bên trong; Chủ yếu được sử dụng trong xây dựng, nông nghiệp, công nghiệp dược phẩm và bởi các chuyên gia chăm sóc sức khỏe chống lại virus cúm hoặc các bệnh về đường hô hấp như cúm gia cầm, SARS, bệnh dịch hạch viêm phổi, bệnh lao và gần đây nhất là chủng Virus corona mới.• FFP3: tỷ lệ lọc tối thiểu 99% và rò rỉ tối đa 2% vào bên trong; nó là khẩu trang lọc tốt nhất của FFP và bảo vệ chống lại các hạt rất mịn như amiang (1 loại bụi vô cùng nguy hiểm thường gây ra bệnh bụi phổi một khí chúng ta hít phải nó).
Tiêu chuẩn NIOSH của Mỹ, khẩu trang phòng độc phải đáp ứng tiêu chuẩn NIOSH (Viện Sức khỏe và An toàn Lao động Quốc gia). Theo tiêu chuẩn này, có một số loại khẩu trang tùy thuộc vào mức độ kháng dầu:• Class N: không kháng dầu. Gồm các loại khẩu trang đang chào bán sử dụng cho y tế chống dịch tại thị trường Việt Nam mà ta đã quen thuộc nhưng có lẻ một số người còn chưa nắm được rõ bản chất, như: N95, N99 và N100. Các chữ số sau như 95-99 và 100 cho  biết tỷ lệ phần trăm được lọc của các hạt lơ lửng.• Class R: mặt nạ chống dầu có tác dụng tối đa tám giờ. Và cũng có các loại như: R95, R99 và R100.• Class P: khẩu trang chống dầu hoàn toàn: P95, P99 và P100.
NHỮNG KHẨU TRANG PHẪU THUẬT HOẶC PHÒNG ĐỘC BẢO VỆ CHỐNG LẠI CÁC BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ VIRUS NÀO?
Bệnh lao:• Đối với bệnh nhân truyền nhiễm: cần đeo khẩu trang phẫu thuật để tránh nhiễm bẩn môi trường xung quanh nếu có bắn các giọt nước bọt hoặc dịch tiết ra từ đường hô hấp trên khi bệnh nhân thở ra.• Đối với người chăm sóc và người nhà,…: cần đeo khẩu trang bảo vệ ít nhất là FFP1 hoặc FFP2 (Class N hoặc R ở Hoa Kỳ) trong trường hợp tiếp xúc với các bệnh nhân mắc bệnh lao đa kháng thuốc hoặc các tình huống nguy cơ đặc biệt cao (đặt nội khí quản, gây đờm, ..vv..).
Virus Corona, SARS, H1N1:• Đối với bệnh nhân truyền nhiễm: cần đeo khẩu trang phẫu thuật ngay khi nghi ngờ lây nhiễm.• Đối với người chăm sóc: cần đeo khẩu trang phòng độc bảo vệ ít nhất là loại FFP2 hoặc FFP3 (Loại N, R hoặc P ở Hoa Kỳ) để lọc tối đa các hạt và khí aerosol khi chăm sóc bệnh nhân bị nhiễm bệnh hoặc nghi ngờ nhiễm .
KHẨU TRANG PHONG ĐỘC N95Ta thường nghe nói loại khẩu trang quen thuộc trong những ngày này là: tôi cần mặt nạ N95, các bác sỹ cần khẩu trang N95. Vậy N95 là loại khẩu trang gì mà có “phép thần” đến vậy?
Như đã nói ở trên, khẩu trang N95 tuân theo tiêu chuẩn NIOSH của Hoa Kỳ.
Khẩu trang phòng độc N95 là một thiết bị bảo vệ hô hấp được thiết kế để đạt được sự phù hợp với khuôn mặt rất gần và lọc các hạt trong không khí rất hiệu quả.Khi được chỉ định dùng “N95” có nghĩa là khi được kiểm tra cẩn thận, khẩu trang ngăn chặn ít nhất 95 phần trăm các hạt rất nhỏ ( ~0,3 micron). Tuy nhiên, ngay cả khẩu trang N95 được trang bị phù hợp cũng không loại bỏ hoàn toàn nguy cơ mắc bệnh hoặc tử vong. Nó chỉ giảm tối đa những thứ lây nhiễm mà chúng ta có thể mắc phải.
N95 – Phòng ngừa các bệnh về hô hấp chungNhững người mắc bệnh hô hấp mãn tính, tim hoặc các tình trạng y tế khác gây khó thở nên hỏi ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng khẩu trang N95 vì khẩu trang N95 có thể khiến người đeo khó thở hơn.
Một số loại mặt nạ N95 có van thở ra có thể làm cho việc thở ra dễ dàng hơn và giúp giảm tích tụ nhiệt.
Tất cả các khẩu trang N95 đã được FDA chấp thuận đều được dán nhãn là “thiết bị dùng một lần” – “single-use”. Khẩu trang phòng độc N95 không được thiết kế để dung cho trẻ em hoặc người có nhiều lông mặt. Vì nó sẽ không phù hợp hoặc không cung cấp sự bảo vệ đầy đủ.

Nguồn: TH, FDA, CDC